شرایط برائت عقلیشرایط برائت عقلی، امور لازم در اجرای اصل برائت عقلی می باشد. ۱ - تعریفشرایط برائت عقلی، مقابل شرایط برائت شرعی بوده و به شرایطی گفته می‌شود که بدون وجود آنها، این اصل جاری نمی‌گردد. مشهور اصولیون معتقدند یکی از این شرایط، بررسی و جست‌وجو از وجود دلیل است. بنابراین، عقل در صورتی به برائت حکم می‌کند که بیان و دلیلی از سوی شارع درباره مورد مشکوک به مکلف نرسیده باشد و اگر مکلف به مظان وجود دلیل هم چون کتاب وسائل الشیعه و سایر جوامع روایی که نسبت به وجود دلیل در آنها ظن وجود دارد رجوع کرد و دلیلی بر الزام به آن نیافت، عقل حکم می‌کند عقاب بر آن، عقاب بلا بیان و قبیح است. ۲ - نظر صاحب کفایهدر کتاب «کفایة الاصول» آمده است: «و اما البرائة العقلیة فلا یجوز اجراؤها الا بعد الفحص و الیاس عن الظفر بالحجة علی التکلیف، لما مرت الاشارة الیه من عدم استقلال العقل بها الا بعدهما». [۲]
کفایة الاصول، فاضل لنکرانی، محمد، ج۵، ص (۱۳۷-۱۳۶).
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۵۱۰، برگرفته از مقاله «شرایط برائت عقلی». |